Zeytinyağının Egzamaya Faydaları Nelerdir?

Dönemsel alevlenmelerle kendini gösteren egzama kaşıntı, kızarıklık, cilt bariyerinde zayıflama ile ilerleyen kronik bir cilt problemidir. Modern yaşam koşullarının getirdiği stres, çevresel toksinler, genetik yatkınlık ve bağışıklık sisteminin hassasiyet kazanmasıyla birlikte daha geniş bir yaş aralığında görülmeye başlamıştır. Yüzyıllardır tıbbi amaçla kullanılan zeytinyağı, nem dengesini koruma, yatıştırma, cilt yüzeyini besleme özellikleriyle egzama kaynaklı şikayetlerin hafifletilmesine destek verir.

Egzama Nedir? Türleri ve Belirtileri

Egzama derinin iltihaplanması, hassasiyet kazanması, kızarıklık, kaşıntı, pul pul dökülme, bazen de çatlama ile ilerleyen kronik bir rahatsızlıktır. (1) Doğası gereği dönemsel olarak alevlenme, yatışma eğilimi gösterir. Yani tamamen yok olmaz. Genetik yatkınlık, bağışıklık sisteminin aşırı hassasiyeti, deterjanlar, kimyasallar gibi dış tahriş ediciler, stres, yanlış kozmetik kullanımı semptomları kötüleştirebilir.

Cilt bariyerinin zayıflaması egzamanın temel karakteristiğidir. Bariyer hasarı nemi tutamama, mikro çatlaklar, patojenlerin kolayca içeri girmesi gibi problemlere zemin hazırlar. (1)

Egzama türleri arasında en yaygın olanlar şöyledir: (2)

• Atopik dermatit: Genetik yatkınlığı olan kişilerde görülür. Çocukluk döneminde ortaya çıkıp yetişkinlikte devam edebilir.
• Temas dermatiti: Kimyasal madde, sabun, deterjan, nikel, boya, kokulu kozmetik gibi tahriş veya alerjenlerle temas sonucu ortaya çıkar.
• Seboreik dermatit: Saçlı deri, kaş, burun kenarı, sakal hattı gibi yağlı bölgelerde pullanma, kızarma, kabuklanma ile ilerler.
• Nummuler dermatit: Yuvarlak madeni para şeklinde plaklarla görülür. Özellikle cilt kuruluğunun yoğun olduğu yetişkinlerde ortaya çıkar.
• Dishidrotik egzama: El-ayaklarda kabarcıklarla kendini gösterir.
• Staz dermatiti: Dolaşım bozuklukları nedeniyle özellikle bacaklarda ortaya çıkar. Şişlik, renk değişimi, ciltte hassasiyet görülebilir.

Belirtiler kişiden kişiye farklı kombinasyonlarla seyredebilir. Ancak en sık rastlanan egzama belirtileri şöyledir: (3)

• Yoğun, durdurulamayan kaşıntı
• Kızarıklık, iltihaplanma, sıcaklık hissi
• Cilt kuruluğu, pullanma
• Kabuklanma, çatlama, kanama
• Su dolu küçük kabarcıklar
• Deride hassasiyet, tahriş
• Zaman zaman koyulaşma veya lekelenme görünümü

Bu belirtiler vücudun farklı bölgelerinde ortaya çıkabilir. Eller, yüz, saç derisi, dirsek içi, diz arkası, boyun en sık etkilenen alanlardır. Egzama tedavisi kişiye özeldir. Çünkü her vaka farklı nedenlerle tetiklenebilir. Bu nedenle de egzama belirtileri gördüğünüz anda dermatolog desteği almanız gerekir.

Zeytinyağının Cilt Bariyerine Etkisi

Cilt bariyeri, epidermisin en üst tabakasında yer alır. Cildi dış etkenlere karşı koruyan yağlar, proteinler ve su dengesinden oluşan kompleks bir yapıdadır. Bariyer zarar gördüğünde cilt nemini tutamaz, mikro çatlaklar oluşur. Alerjenler ya da irritan maddeler cilde daha kolay nüfuz eder. Egzama hastalarında görülen kuruluk, kaşıntı, tahrişin temel nedeni bariyer fonksiyonunun zayıflamasıdır.

Soğuk sıkım zeytinyağı egzama da dahil pek çok durumda cilt bariyerini destekler. (4) İçeriğinde bulunan tekli doymamış yağ asitleri, özellikle oleik asit nemi ciltte hapsetmeye destek verir. Oleik asit, cilt yüzeyinde yumuşatıcı bir tabaka oluşturarak transepidermal su kaybının azalmasına yardımcı olur. (4) Bu durum cildin uzun süre nemli kalmasını sağlayarak kuruluğa bağlı kaşıntıları hafifletebilir. Ayrıca zeytinyağı cilt bariyeri güçlendirme sürecini destekleyen E vitamini, skualen, fenolik bileşikler açısından da zengindir. (4) Bu içerikler, oksidatif strese karşı koruma sağlayarak tahriş olmuş derinin toparlanmasını destekler.

Anti-İnflamatuar Bileşiklerin Rolü

Egzama kuruluk ve hassasiyetin eşlik ettiği, bağışıklık sisteminin kontrolsüz tepki verdiği inflamatuar süreçtir. Kaşıntıyla hassasiyet, cildin savunma amacıyla verdiği doğal tepkidir. Egzamada süreç kronik hale geldiği için cilt kendi dokusuna zarar vermeye başlar. Zeytinyağının içeriğinde bulunan oleokantal, oleuropein gibi fenolik bileşiklerin anti-inflamatuar potansiyeli, tam bu noktada önem kazanır.

Yapılan birçok çalışma bu bileşiklerin, vücutta inflamatuar süreçlerden sorumlu enzimlerin (COX-1, COX-2 gibi) aktivitesini baskılayabildiğini göstermiştir. Özellikle egzamanın alevlenme dönemlerinde uygulanan yağ bakımı, kızarıklığın şiddetini azaltmaya, kaşıntı eşiğini düşürmeye, iyileşme sürecini desteklemeye yardımcı olabilir. (5) Ancak antiinflamatuar yağlar arasında yer alan zeytinyağı, tedavinin yerine geçmekten ziyade tamamlayıcı bir bakım olarak değerlendirilmelidir.

Hangi Durumlarda Kullanılmalı?

Zeytinyağı kuruluk kaynaklı tahrişlerde, kaşıntı nedeniyle ciltte küçük çatlaklar oluşmaya başladığında doktora da danışarak uygulanabilir. Soğuk hava, deterjan, yanlış kozmetik kullanımı gibi dış etkenlerin etkisini artırdığı dönemlerde de zeytinyağı uygulaması cildin rahatlamasına yardımcı olabilir. Ancak zeytinyağı her durumda uygun değildir. Deride aktif enfeksiyon, açık yara, yoğun kabuklanma, kanama, sızı gibi bulgular varsa yağlı bakım ürünleri durumu kötüleştirebilir. Aynı şekilde egzama alerjik bir reaksiyondan kaynaklanıyorsa, yeni bir madde denemek daha fazla tahrişe yol açabilir. Bu nedenle zeytinyağını ilk kez kullanmadan önce küçük bir alanda deneme yapmak, ciltte yanma veya kızarıklık olup olmadığını gözlemlemek önemlidir.

Direkt Uygulama mı? Karışım Tarifleri mi?

Her iki yöntemin de farklı avantajları vardır. Seçim, cilt hassasiyeti ve kişisel deneyimlere göre değişebilir. Direkt uygulama yöntemi, özellikle yalnızca kuruluk kaynaklı tahrişlerde etkili olabilir. Banyo sonrası hafif nemli cilde ince bir tabaka şeklinde sürülen soğuk sıkım zeytinyağı, nemin ciltte daha uzun süre hapsolmasına yardımcı olur.

Cilt kuruluğu çözümü için uygulanan karışımlar, genellikle zeytinyağının bakım etkisini artırmayı, cilt üzerindeki toleransını yükseltmeyi amaçlar. Özellikle aloe vera jel, yulaf ekstresi, hindistan cevizi yağı veya papatya yağının doğal yatıştırıcı özellikleriyle zeytinyağının nemlendirici etkisinin birleşmesi fayda sağlayabilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta her doğal ürünün egzamalı cilt tarafından tolere edilemeyeceği olur. Örneğin uçucu yağlar bazı ciltlerde kızarıklığı artırabilir. Bu nedenle ilk kullanımda yüksek konsantrasyonlardan kaçınmak gerekir. Evde hazırlanan tariflerde ürünlerin hijyenine, cam kaplarda saklanmasına ve bekletilmeden kısa sürede tüketilmesine dikkat edilmelidir.

Dermatologların Önerileri ve Bilimsel Veriler

Dermatologların egzama yönetiminde en çok vurguladığı konu, cildin savunma duvarı olarak görev yapan bariyerin korunmasıdır. Egzamalı cilt normal cilde göre nemi daha çabuk kaybeder, dış etkenlere daha kolay reaksiyon gösterir, tahrişe daha açıktır.

Bilimsel kaynaklar, zeytinyağında bulunan polifenollerin antioksidan, antiinflamatuar potansiyeline dikkat çeker. Bileşikler cilt yüzeyindeki kızarıklığı azaltmaya ve çevresel faktörlerin neden olduğu hasarı sınırlamaya yardımcı olabilir. Dolayısıyla da doğal egzama tedavisi için yardımcı olarak kullanılabilir. Ancak uzmanların altını çizdiği önemli bir nokta vardır. Egzama kişiye özel bir rahatsızlıktır, her cilt farklı tepki verebilir. Bu nedenle dermatologlar, yeni bir ürünü ilk kez kullanırken mutlaka küçük bir alanda test edilmesini, kızarıklık ya da yanma hissi oluşursa uygulamanın bırakılmasını önerir. Ayrıca şiddetli egzama ataklarında dermatolog desteği almak doğru adımdır.

Zeytinyağı, günlük bakım rutinini güçlendirmek, nemi ciltte tutmaya yardımcı olmak, kaşıntıyla kuruluğun hafifletilmesini desteklemek için kullanılabilecek doğal, yumuşak bir seçenektir. Düzenli, bilinçli kullanım, sabırlı yaklaşım ve uzman önerileriyle birlikte uygulandığında egzama ile yaşamayı kolaylaştırabilecek bütünsel bir bakım rutini oluşturabilir.

Oleamea soğuk sıkım üretim tekniği, polifenol açısından zengin zeytinleri, katkısız içerik yaklaşımıyla günlük bakıma güvenle dahil edebileceğiniz ürünler sunar. Oleamea ürünlerini inceleyerek hem sağlıklı beslenme hem doğal cilt bakımı için saf, güçlü, köklü bir mirasa sahip Akdeniz dokunuşunu yaşam tarzınıza ekleyebilirsiniz.

Kaynakça

1. https://acaai.org/allergies/allergic-conditions/skin-allergy/eczema/
2. https://www.yalemedicine.org/conditions/eczema
3. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9998-eczema
4. https://health.clevelandclinic.org/olive-oil-for-skin
5. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8257351/