Türkiye’nin dört farklı bölgesinde zeytin tarımı gerçekleştiriliyor. Dünyada, zeytin üretiminde önde gelen Türkiye zeytin çeşitleri bakımından zengin ülkeler arasında yer alıyor. Doğu Anadolu ve İç Anadolu Bölgesi haricinde her bölgede farklı zeytin çeşitlerinin yetiştirildiğini görebilirsiniz. Hem bölgelerin toprak yapısı hem de iklim özelliklerinden dolayı her bölgede yetiştirilen zeytin çeşitleri farklılık gösteriyor. Peki, Türkiye’de bölgesel farklılıklara göre yetiştirilen zeytin çeşitleri nelerdir? Türkiye’de yetiştirilen birbirinden farklı zeytin çeşitleri hakkında merak ettiğiniz tüm detaylara gelin, birlikte bakalım.
Marmara Bölgesi’nde Yetiştirilen Zeytin Çeşitleri
Türkiye, zeytin çeşitleri bakımından zengin bir ülke olarak biliniyor. Ülkemizde başta gemlik, domat, edincik, erkence, sarıulak olmak üzere pek çok farklı çeşitte zeytin yetiştiriciliği yapılıyor. Marmara Bölgesi’nde Gemlik, Edincik Su, Çelebi, Samanlı, Karamürsel Su zeytin çeşitleri öne çıkıyor. Bölgede yetiştirilen zeytin çeşitlerine gelin, daha yakından bakalım.
Gemlik Zeytini
Gemlik zeytini ülkemizde en fazla tüketilen zeytin çeşitleri arasında yer alıyor. Bursa Gemlik’te yetiştirilen bu zeytin çeşidinin yağ oranın yüksek olduğu biliniyor. Gemlik zeytini daha çok sofralık ve yağlık olarak tüketiliyor. Meyvesi ise yuvarlağa benzer silindirik şekilde oluyor. Ayrıca Gemlik zeytini yüksek verimiyle de öne çıkıyor.
Edincik Su
Marmara Bölgesi’nde yetiştirilen bir diğer zeytin çeşidi Edincik su. Gemlik zeytinine göre daha az verimliliğe sahip ve Balıkesir Edincik civarında yetiştiriliyor. Düşük yağ oranı nedeniyle daha çok siyah sofralık zeytin olarak tüketiliyor. Meyveleri ise iri ve yuvarlak şekilli oluyor.
Çelebi
Çelebi, Bursa İznik merkezli yetiştirilen bir zeytin türü. Çoğunlukla yeşil sofralık zeytin olarak tüketiliyor. Yağ oranı Gemlik zeytinine göre düşük oluyor. Meyvesi ise uzun silindirik ve iri şekilli. Edincik Su zeytin çeşidine göre daha yüksek verimiyle öne çıkıyor.
Samanlı
Kocaeli Karamürsel civarında yetiştirilen Samanlı zeytini daha çok yeşil sofralık zeytin olarak değerlendiriliyor. Meyvesi yuvarlak ve orta irilikte olmakla birlikte verimi de iyi oluyor. Ancak düşük sıcaklıklar meyvenin verimini azaltabiliyor.
Karamürsel Su
Karamürsel su erken olgunlaşan, çoğunlukla sofralık olarak değerlendirilen bir zeytin türü olarak öne çıkıyor. Genellikle Kocaeli Karamürsel bölgesinde yetiştiriliyor. Düşük yağ oranı, hafif acı tadıyla biliniyor.
Ege Bölgesi’nde Yetiştirilen Zeytin Çeşitleri
Ege Bölgesi zeytin yetiştiriciliği bakımından Türkiye’nin verimli bölgeleri arasında yer alıyor. Türkiye’de üretilen zeytin çeşitlerinin pek çoğu bu bölgede yetiştiriliyor. Ayvalık, Memecik, Domat, Erkence, Çekişte, Uslu, Çilli Ege Bölgesi’nde yetiştirilen zeytin çeşitleri olarak öne çıkıyor.
Ayvalık Zeytini
Asıl üretim yeri Balıkesir Edremit olan Ayvalık zeytini, Ege Bölgesi’nde dikili ağaçların yaklaşık %25’ini oluşturuyor. Meyvesinin yağ oranı fazla oluyor. Yüksek verimiyle öne çıkan Ayvalık zeytini sofralık ve yağlık olarak değerlendiriliyor.
Memecik Zeytini
Memecik zeytini, Ege Bölgesi’nde Muğla civarında yetiştiriliyor. Bölgenin öne çıkan zeytin çeşitlerinden biri olan Memecik hem yağlık hem de sofralık olarak tüketiliyor. Yağ oranı yüksek olup verimi de fazla oluyor. Ayrıca soğuk ve kurak koşullara karşı dayanımı iyi olduğundan yüksek rekoltesi ile öne çıkıyor.
Domat Zeytini
Domat zeytini, Ege Bölgesi’nde Manisa Akhisar’da yetiştiriliyor. Genellikle yeşil dolgulu zeytin olarak sofralık şeklinde tüketiliyor. Yağ oranı bakımından Ayvalık ve Memecik çeşitleri kadar verimli olmasa da sofralık olarak rekoltesi yüksek oluyor.
Erkence Zeytini
Erkence zeytini genellikle yağlık olarak değerlendirilen, İzmir orijinli bir zeytin türü olarak biliniyor. İzmir Foça, Karaburun, Urla, Çeşme bölgelerinde yetiştiriliyor. Yüksek verimli meyveleri ile öne çıkıyor.
Çekişte Zeytini
Çekişte zeytini, Ege Bölgesi’nde İzmir’de yaygın olarak yetiştiriliyor. Özellikle Ödemiş civarında yüksek miktarda üretilen Çekişte hem yağlık hem de sofralık olarak tüketiliyor.
Uslu
Ege Bölgesi’nde Manisa Akhisar civarında yetiştirilen Uslu zeytin çeşidi, erken dönemde hasat ediliyor. Yağ oranı çok yüksek olmadığından çoğunlukla sofralık olarak tüketiliyor. Meyvesi oval, ve etli olduğu için daha çok kahvaltılık zeytin olarak tercih ediliyor.
Çilli
Çilli zeytini, İzmir Kemalpaşa civarında yetiştirilen bir çeşit. Meyvesi iri, etli ve şekli yuvarlak olarak karşınıza çıkıyor. Bu zeytin, yağlık olarak değerlendirilmekten ziyade yeşil sofralık olarak tüketiliyor.
Akdeniz Bölgesi’nde Yetiştirilen Zeytin Çeşitleri
Akdeniz; Marmara ve Ege’nin ardından zeytin verimi yüksek olan bir diğer bölge olarak öne çıkıyor. Hatay ve Mersin Akdeniz’de en fazla zeytin yetiştirilen üretim bölgeleri arasında yer alıyor. Akdeniz’de üretilen zeytin çeşitleri arasında Savrani, Sarıulak, Halhalı, Büyük Topak Ulak gibi çeşitler bulunuyor.
Savrani
Savrani zeytini, Akdeniz’de Hatay civarında yetiştiriliyor. Küçük, silindirik ve az etli meyveleri ile sevenlerinin karşısına çıkıyor. Çoğunlukla yağlık ve sofralık olarak tüketilebiliyor. Meyvesinin yağ oranı da oldukça yüksek oluyor. Çoğunlukla yağlık olarak değerlendiriliyor.
Sarıulak Zeytini
Sarıulak Akdeniz’de en fazla yetiştirilen zeytin çeşitleri arasında yer alıyor. Sofralık zeytin olarak tüketiliyor. Hem siyah hem de yeşil sofralık olarak değerlendiriliyor. Düşük sıcaklıklardan zarar görüyor, verimi de yıldan yıla değişiyor. Mersin Tarsus bölgesinde tarımı gerçekleştiriliyor.
Halhalı
Halhalı, Hatay’da yetiştirilen, yağlık ve sofralık olarak tüketilen bir zeytin çeşidi olarak öne çıkıyor. Meyvesinin yağ oranı yüksek olduğu için bölgede zeytinyağı üretiminde kullanılıyor.
Büyük Topak Ulak
Büyük Topak Ulak zeytini, soğuğa ve sıcağa karşı dayanıklı, verimi yüksek bir zeytin türü olarak biliniyor. Akdeniz Bölgesi’nde Mersin Tarsus civarında yetiştiriliyor. Meyvesi yuvarlak, iri ve etli oluyor. Sofralarda yerini alan bu çeşit, daha çok çizme zeytin olarak tüketiliyor.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Yetiştirilen Zeytin Çeşitleri
Güneydoğu Anadolu Bölgesi zeytin tarımında Akdeniz Bölgesi’nde sonra 4.sırada yer alıyor. Kilis, Gaziantep ve Mardin; Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde zeytin yetiştiriciliği yapılan iller. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Nizip Yağlık, Kilis Yağlık, Halhalı ve Eğriburun gibi zeytin çeşitleri yetiştiriliyor.
Nizip Yağlık
Nizip yağlık, Güneydoğu Anadolu’da Gaziantep’te yetiştirilen bir zeytin çeşidi. Genellikle yağlık olarak tüketilen zeytinin verimi de yıldan yıla değişiklik gösteriyor.
Kilis Yağlık
İrili ufaklı, yuvarlak şekilli meyve veren Kilis Yağlık zeytini, çoğunlukla zeytinyağı üretiminde tercih ediliyor. Yüksek rekolteye sahip olan bu zeytin çeşidi zeytinyağı üretiminde önemli bir rol oynuyor.
Halhalı
Yağlık ve sofralık olarak tüketilen Halhalı zeytini, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Mardin Derik civarında yetiştiriliyor. Yağ oranı az oluyor ve geç olgunlaşıyor. Verimi ise yıldan yıla farklılık gösteriyor.
Eğriburun
Düşük sıcaklıklardan etkilenen bir cins olan Eğriburun, genellikle sofralık olarak değerlendiriliyor. Sofralık siyah ve yeşil zeytin olarak tüketilen Eğriburun, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Gaziantep Nizip civarında yetiştiriliyor. Meyveleri küçük olan bu zeytin yüksek verimiyle biliniyor.
Karadeniz Bölgesi’nde Yetiştirilen Zeytin Çeşitleri
Türkiye’de zeytin yetiştiriciliği diğer bölgelere nazaran Karadeniz Bölgesi’nde daha az yapılıyor. Artvin ve Trabzon illeri Karadeniz’de zeytin yetiştirilen yerler olarak öne çıkıyor. Karadeniz’de en fazla zeytin ise Artvin’de yetiştiriliyor. Butko, Patos ve Otur Karadeniz Bölgesi’nde yetiştirilen zeytin cinsleri arasında yer alıyor.
Butko Zeytini
Butko, Karadeniz Bölgesi’nde Artvin Yusufeli civarında yetiştiriiyor. Bu çeşit, Artvin’de üretilen zeytinlerin %25’ini oluşturuyor. Meyvesi küçük, oval ve yağ oranı az oluyor. Genellikle sofralık veya konservelik olarak değerlendiriliyor.
Patos
Karadeniz Bölgesi’nde yetiştirilen bir diğer zeytin çeşidi Patos. Orijini Trabzon Akçaabat bölgesi olan bu zeytinin meyvesi küçük, iri çekirdekli ve yağ oranı az oluyor. Çoğunlukla sofralık yeşil zeytin olarak tüketiliyor.
Otur
Otur, Artvin ve çevresinde yetiştirilen bir zeytin çeşidi. Özellikle Yusufeli’nde yaygın olarak bu zeytinin tarımı yapılıyor. Meyvesi iri ve silindirik şekilli, yağ oranı ise fazla oluyor. Yağlık ve sofralık olarak değerlendiriliyor.
Siz de yemeklerinize ve salatalarınıza tat katmak, sofralarınıza lezzeti taşımak için özenle hazırlanan Oleamea zeytinyağı çeşitlerini deneyebilirsiniz.