Zeytinyağı dünyanın birçok yerinde yemeklere ilave edilerek kullanılıyor. En fazla ürün çeşidine sahip yağlardan biri olan zeytinyağları hakkında sizin de aklınızda birtakım soru işaretleri olmalı. Peki, tüm bunlara tek seferde yanıt almaya ne dersiniz? Şimdi aydınlanma zamanı!
Ege ve Akdeniz mutfağının vazgeçilmezi olan zeytinyağları her tarifi güzelleştirmeyi başarıyor. Ancak pek çok çeşidi ve kullanım yolu olan bu yağ akıllarda bir hayli merak da uyandırıyor. Zeytinyağları nasıl kullanılır, nasıl saklanır veya nasıl tüketilir? Siz de bu soruların yanıtlarını merak ediyorsanız, doğru yerdesiniz. Şimdi, zeytinyağı hakkında merak ettiğiniz pek çok konuyu öğrenebilir, hatta belki de doğru bildiğiniz yanlışları fark edebilirsiniz!
1) Zeytinyağı Çeşitleri Nelerdir?
Zeytinyağı çeşitleri hasat zamanı ve üretim boyunca gördüğü işlemlere göre değişiklik gösteriyor. Eylül ve ekim aylarında yeşil renkli zeytinlerin hasat edilmesiyle elde edilen erken hasat zeytinyağları, besin değeri bakımından zengin oluyor. Erken hasat döneminde zeytinlerde bulunan yüksek polifenol ve besin değerleri, piyasadaki en kaliteli zeytinyağlarının üretilmesini sağlıyor. Organik erken hasat zeytinyağlarının üretiminde ise buna ek olarak hiçbir zirai ilaç, GDO vb. işlemler de uygulanmıyor.
Aralık ve ocak aylarında mor renkli zeytinlerin toplanmasıyla elde edilen olgun hasat zeytinyağları da lezzet tutkunları için nitelikli bir tüketim sunuyor. Ancak bu yağ çeşitlerinde aromatik tat yoğunluğu erken hasada göre daha az oluyor. Türk Gıda Kodeksi’nin belirlediği resmi oranlara göre asitlik oranı yüzde 0,8 altında kalan zeytinyağları, hasat zamanı fark etmeksizin "natürel sızma" olarak adlandırılıyor. Natürel sızma zeytinyağları, yalnızca mekanik işlemler kullanılarak üretiliyor. Üretiminde kimyasal işlem yer almayan bu zeytinyağları, zeytinin doğal aromasını ve kendine özgün tadını koruyor.
1.1. Filtrasyon İşlemine Göre Zeytinyağı Çeşitleri
- Filtresiz zeytinyağı
- Sızma zeytinyağı
1.2. Hasat Zamanına Göre Zeytinyağı Çeşitleri
- Erken hasat zeytinyağı
- Olgun hasat zeytinyağı
1.3. İçerik ve Asitlik Derecesine Göre Zeytinyağı Çeşitleri
- Sızma zeytinyağı
- Riviera zeytinyağı
- Rafine zeytinyağı
- Çeşnili zeytinyağı
1.4. Yetiştirme Koşullarına Göre Zeytinyağı Çeşitleri
- Natürel zeytinyağları
- Organik zeytinyağları
1.5. Üretim Esnasındaki Isı Değerlerine Göre Zeytinyağı Çeşitleri
- Soğuk sıkım zeytinyağları
- Sıcak sıkım zeytinyağları
2) Zeytinyağı Nasıl Saklanır?
Zeytinyağının ısı ve ışıktan uzakta, yaklaşık 18 ila 23 derece arasında saklanması gerekiyor. Genellikle ocak yakınına yerleştirilen zeytinyağları, ısıdan olumsuz etkileniyor ve bu durum da kalitelerinin düşmesine neden oluyor. Ayrıca zeytinyağlarının oksijen ile temasını da en aza indirmek gerekiyor. Zeytinyağını küçük şişelerde, sıcaklık ve ışıktan uzak ortamda saklayarak uzun süre kullanabilirsiniz.
3) Zeytinyağı Ne Kadar Süre Dayanır?
Her üründe olduğu gibi zeytinyağının da belli bir raf ömrü bulunuyor. Tüm zeytinyağlarını güneş ışığı ve ısıdan koruyarak son kullanma tarihine kadar gönül rahatlığıyla saklayabilirsiniz. Zeytinyağının kalitesinin bozulmaması için şişeleri sıkıca kapatmalısınız ve teneke yağlarda herhangi bir delik açmamalısınız.
4) Zeytinyağı Neden Acı Olur?
Zeytinyağının tadınının acı olmasının iki sebebi bulunuyor. Bu acılık zeytinyağının doğasından kaynaklanabileceği gibi daha sonra meydana gelen iç ve dış etkenlerden de kaynaklanabiliyor. Zeytinin doğasında bulunan fenolik maddeler zeytinyağının acı bir tada sahip olmasına neden olabiliyor. Zeytinin kendi doğasından kaynaklanan acılıkta yalnızca hafif yakıcı bir tat değil, yoğun meyvemsi bir aroma da hissediliyor. Ancak hissedilen acılığın nedeni her zeytinyağında ne yazık ki fenolik maddeler olmuyor.
Işığa ve ısıya maruz kalan, hava ile teması engellenmeyen zeytinyağları zaman içinde oksitleniyor yani bozuluyor. Bu bozulma zeytinyağının tadının ve kokusunun değişmesine neden oluyor. Dolayısıyla zeytinyağı saklama koşullarına dikkat etmek gerekiyor. Böylece zeytinyağlarını bozulmadan uzun süre kullanmak mümkün oluyor.
5) Zeytinyağı Hangi Yemeklerde Kullanılır?
Zeytinyağı özellikle Akdeniz mutfağının vazgeçilmez bir parçası olarak kabul ediliyor. Mezelerden salatalara, ana yemeklerden kahvaltılara kadar dilediğiniz her yemekte zeytinyağı kullanabilirsiniz. En yoğun aromatik tada sahip çeşitlerden biri olan natürel sızma zeytinyağları, tüm yemeklere ayrı bir lezzet katıyor. Soğuk lezzetlerle mükemmel bir uyum yakalayan natürel sızma zeytinyağı ayrıca sıcak yemeklerde de rahatlıkla kullanılabiliyor.
6) Zeytinyağı Ne Renk Olur?
Zeytinyağı, kullanılan zeytinlere göre farklı renklerde olabiliyor. Koyu yeşil veya sarı renkli zeytinyağları arasında her zaman bir kalite farkı söz konusu olmuyor. Çünkü zeytinyağının kalitesini belirleyen unsurlar arasında rengi yer almıyor. Zeytinyağının kalitesini belirleyen en önemli faktör tadı ve asitlik değeri oluyor. Bu faktörler ise hasat dönemine ve bekleme süresine göre değişiklik gösterebiliyor. Dolayısıyla rengini göz önünde bulundurmadan kendi damak tadınıza göre bir zeytinyağı belirleyebilirsiniz.
7) Zeytinyağı Donar mı?
Gerçek zeytinyağları sahte yağların aksine tamamen donabiliyor. Zeytinyağının her bir çeşidi düşük sıcaklıkta donarak katılaşıyor. Fakat zeytinyağının donuyor olması tek başına bu yağın gerçek olduğu anlamına gelmiyor. Zeytinyağının gerçek olup olmadığını anlamanın en kesin yolu elbette ki laboratuvar testi yaptırmaktan geçiyor. Ancak gerçek zeytinyağları boğazda hafif bir yanma yaparken midede yanma sorununa neden olmuyor.
8) Zeytinyağı Asit Oranı Ne Olmalı?
Zeytinyağının asitlik derecesi kullanım ömrünü, kalitesini ve lezzetini belirliyor. En iyi zeytinyağlarındaki asit oranı yüzde 0,1 ila 1 arası olarak kabul ediliyor. Zeytinyağlarının içindeki asit miktarı ise 100 gramda bulunan yağ oranına göre belirleniyor. Asit oranı yüzde 0 ila 0,8 arasında olan zeytinyağları natürel sızma, asit miktarı 0,8 ila 2 arasında olanlar ise natürel birinci olarak adlandırılıyor.
Oleamea'nın yüksek kaliteli zeytinlerden tamamen doğal yöntemlerle ürettiği natürel sızma zeytinyağlarını sofralarınızda gönül rahatlığıyla tercih edebilirsiniz. Afiyet olsun!