Zeytinyağının binlerce yıl önce sıvı altın olarak adlandırıldığını biliyor muydunuz? Peki ya Sicilya’da her gün bir kaşık zeytinyağı içme geleneğinin olduğunu? Zeytinyağı hakkında biraz daha şaşırmaya hazırsanız, sayfanın devamına buyuralım!
Üç büyük dinde kutsal sayılan; yöresel tatlarda, şifalı tariflerde ve hatta geleneklerde kendine yer bulan zeytinyağı, pek çok kültürde önemli bir rol oynuyor. Zeytin ve zeytinyağının tarihsel yolculuğuna bakıldığında tıpkı insanlık tarihi gibi adım adım geliştiği görülüyor. Üstelik zeytinyağı, uzun ömürlü yapısı sayesinde varlığını güçlenerek sürdürüyor. Sayfanın devamında dünün, bugünün ve yarının lezzeti zeytinyağının farklı kültürlerdeki yeri hakkında dikkat çekici detaylar yer alıyor. Hemen öğrenmeye ne dersiniz?
1. Yunan Kültürü ve Zeytinyağı
Fenikelilerin ticareti ile Akdeniz’den bölgeye önce zeytin, ardından zeytin fideleri taşınıyor. Böylece milattan önce 2000’lerde Yunan kültürü meşhur sıvı altın ile tanışıyor. Yunan mitolojisinde tanrıların üç önemli armağanı öne çıkıyor: Tahıl, şarap ve zeytin. Antik Yunan’da tanrıça Athena’nın sembolleri arasında da zeytin dalı olduğu biliniyor.
Athena’nın zeytin ağaçlarının özel yasalarla koruma altına alındığı söyleniyor. Ayrıca olimpiyat oyunlarında, Herakles’in Zeus tapınağının yanına diktiği yabani zeytin ağacının dallarından yapılan taçların takıldığı rivayet ediliyor. Geleneksel Yunan mutfağının temel maddesi olan zeytinyağı, geçmişte olduğu gibi günümüzde de Yunan lezzetlerinde önemli bir rol oynuyor.
2. İtalyan Kültürü ve Zeytinyağı
İtalya’nın zeytinyağı üretimine ayrılan milyonlarca dönümlük araziye sahip olduğunu, hatta 20 bölgesinin 18'inin kendi zeytinyağını ürettiğini biliyor muydunuz? İtalya'nın tarihinde üç temel bitki önemli rol oynuyor: Buğday, üzüm ve zeytin! Çünkü bu üç temel bitki sayesinde İtalyan mutfağının temeli olan ekmek, şarap, makarna ve zeytinyağına ulaşılabiliyor.
İtalya’nın dünyadaki en eski zeytin ağaçlarından bazılarına sahip olduğu biliniyor. Roma Katolik Kilisesi'nde vaftiz edilenlerin başını mesh etmek için kullanılması da İtalyan kültüründe zeytinyağının ne kadar önemli olduğuna işaret ediyor. İtalyanlar, yağlı anlamına gelen Oleato adı verilen özel zeytinyağlı kahveleri, makarna sosları ve özel salata soslarıyla bu altın sıvının hakkını fazlasıyla veriyor!
3. İspanyol Kültürü ve Zeytinyağı
İspanya’nın 300 milyon zeytin ağacına ev sahipliği yaptığını biliyor muydunuz? Ayrıca Tarragona'daki Museo del Arión’da 2 bin yıldan daha eski olduğu söylenen bir zeytin ağacı sergileniyor. İspanya’da günümüzde 200’den fazla zeytin çeşidi olduğu biliniyor. Yani anlayacağınız, zeytinyağı İspanyol kültürü ve mutfağında da önemli bir rol oynuyor. Öyle ki İspanya'nın zeytinyağı ile ünlü eyaleti olan Jaén’de günümüzde İtalya ve Yunanistan'ın toplamından daha fazla zeytin üretiliyor.
İspanya’da taze ekmeğin üzerine gezdirilerek, salata soslarında veya yemek pişirmek için neredeyse her an ve tüm öğünlerde zeytinyağı tüketiliyor. İspanyol kültürü ve mutfağının büyük bir parçası olan zeytinyağı, İspanyol yemeklerinde her zaman önemli bir bileşen olarak öne çıkıyor. Ayrıca İspanyolların meşhur tapasları da lezzetini büyük oranda zeytin ve zeytinyağından alıyor.
4. Kuzey Afrika Kültürü ve Zeytinyağı
Kuzey Afrika’daki Sahra bölgesinde milattan önce (MÖ) 12000 yılına ait zeytin ağacı kalıntıları bulunduğu biliniyor. Geçmiş yıllarda zeytinin bölgeye Fenikeli denizciler tarafından getirildiği düşünülüyordu. Fakat günümüzde ağaçların Fenikelilerden çok daha önce yerli Berberiler tarafından ekildiğine dair bulgular mevcut. 1920'de arkeolog Stéphane Gsell’in, ekili zeytin ağacını tanımlamak için Berberi dilinde özel bir isim olduğunu keşfetmesi bu inancı güçlendiriyor.
Kuzey Afrika ülkesi Tunus dünyanın en büyük zeytinyağı üreticileri arasında yer alıyor. Hatta ülkenin ekili arazisinin yaklaşık yüzde 30'luk kısmını zeytin ağaçları kaplıyor. Günümüzde bazı Tunuslular yeni doğan bebeklere zeytinyağı sürme geleneğini hala sürdürüyor. Zeytin ve zeytinyağı, Kuzey Afrika yemek kültüründe de önemli bir rol oynuyor.
5. Anadolu Kültürü ve Zeytinyağı
Helen Medeniyetinin Ege’nin yalnızca karşı kıyısını değil Anadolu coğrafyasını da kapsadığı gerçeği genelde göz ardı ediliyor. Halbuki geçmişte zeytin ağacının anavatanı olarak anılan lokasyon, Doğu Akdeniz ve ülkemiz sınırları içerisindeki Hatay, Gaziantep ve Kahramanmaraş dolaylarını kapsıyor. Türk kültüründe zeytin, hayat ağacının sembolü olmasının yanı sıra bilgelik ve sonsuzluk anlamlarına geliyor. Zeytinin çekirdekli olması ise doğurganlığı ve yaşamı sembolize ediyor.
Büyük önder Mustafa Kemal Atatürk’ün zeytin ağaçları için özel kanunlar çıkarttığı ve bu doğal varlıkların o dönemde ülkemizde korumaya alındığı biliniyor. Zeytinin, sağlık ve gelecek açısından öneminin yanı sıra zeytin ağacının önemli bir kültür sembolü olmasının da bu kararda etkili olduğu ifade ediliyor.
Oleamea, atalık yöntemlerle temiz içerikli ve yüksek besin değerine sahip zeytinyağları üreterek bu önemli kültür sembolünün değerini günümüzde de saygıyla yaşatıyor. Siz de doğal ve kaliteli zeytinyağı çeşitlerini keşfetmek için ürünleri incelemeye hemen başlayabilirsiniz!