Türk mutfağının en bilinen lezzetlerinden biri olan kısır, zengin malzemelerle hazırlanan içeriğiyle sıklıkla tüketilir. Bulgur salatası olarak da adlandırılabilen kısırın içerisinde genellikle bulgur, salça, domates, salatalık, soğan, kıvırcık ve maydanoz bulunur. Bölgelere göre kısırın içerisine eklenen malzemeler de değişiklik gösterir. Bulgur olarak köftelik ince bulgur tercih edilerek hazırlanan bir meze veya soğuk yemek olarak nitelendirilebilir. Kısırın sos hazırlığı da yörelere göre farklılıklar içerir. Limon, zeytinyağı, nar ekşisi gibi çeşitli malzemeler; kısırın içerisine eklenebilen alternatif sos seçenekleridir. Ayrıca farklı sebzelerin eklenmesiyle de tarifinin hazırlandığı söylenebilir. Türk kültüründe kendine yer edinen kısır, büyük çoğunlukla çaydan önce ya da çay ile beraber servis edilir. Özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde sıklıkla tüketilen bir yiyecektir.
Altın günleri tabaklarının neredeyse vazgeçilmezi sayılan kısırın kökeni hakkında ise net bir bilgi bulunmaz. Orta Doğu ve Anadolu mutfağında yüzyıllardır tüketilen bir yiyecek olarak anılır. Bazı kaynaklara göre ise kısırın ilk olarak Mezopotamya’da ortaya çıktığı bilinir. Diğer kaynaklara göre de Anadolu coğrafyasında ortaya çıkan kısır, zaman içerisinde Orta Doğu’ya yayılır. İçerisinde birçok malzemenin bulunduğu kısırın ilk ortaya çıkış hikayesi de yine rivayetlere dayanır. İnanışa göre Anadolu’da yaşayan köylüler kısırın ortaya çıkmasını sağlar. Bulgur, salatalık, soğan, domates gibi malzemeleri karıştıran köylüler hem basit hem de doyuruculuğu yüksek bir yemek ortaya çıkarır. Bu iddialar doğru mu bilinmez ancak günümüzde hala Anadolu ve Orta Doğu mutfağının gözdeleri arasında bulunan bir yemektir.
Zeytinyağlı Kısır İçin Hangi Malzemeler Kullanılır?
Zeytinyağlı kısır için kullanılacak malzemeler bölgelere ve yeme kültürüne göre değişiklikler içerebilir. Zeytinyağlı kısır tarifi için ihtiyaç duyacağınız malzemeler şunlar:
- 2 su bardağı ince bulgur
- 6 dal taze soğan
- 1 demet maydanoz
- 1 çay bardağı zeytinyağı
- 3 adet salatalık turşusu
- ½ demet taze nane
- ½ çay bardağı limon suyu
- ½ çay bardağı nar ekşisi
Sosu için malzemeler:
- 2.5 su bardağı sıcak su
- 4 yemek kaşığı zeytinyağı
- 4 diş sarımsak
- 1 yemek kaşığı domates salçası
- 1 yemek kaşığı biber salçası
- ½ çay kaşığı kimyon
- ½ çay kaşığı karabiber
- 1 tatlı kaşığı kuru nane
- 1 tatlı kaşığı pul biber
- 1 tatlı kaşığı tuz
Zeytinyağlı Kısır Nasıl Yapılır?
Zeytinyağlı kısır yaparken hazırlık aşamalarına bağlı kalınmalıdır. Pratik bir yiyecek olan zeytinyağlı kısır, kısa süre içerisinde tüketime hazır olur. Toplamda yaklaşık 30-40 dakikalık hazırlık ve pişirme süresiyle lezzetli zeytinyağlı kısır hazırlayabilirsiniz.
- Zeytinyağlı kısır yapımı için öncelikle geniş bir tavaya ihtiyacınız olur. Geniş tavanın içerisinde öncelikle çeşitli malzemeleri bir arada kavurmak gerekir.
- İnce kıyılan 4 diş sarımsak, 4 yemek kaşığı zeytinyağı, domates salçası, biber salçası, pul biber, kuru nane, tuz, karabiber ve kimyon tavaya alınır. Bu malzemelerin birlikte kavrulması zeytinyağlı kısırın lezzetlenmesi açısından önemlidir.
- Sonrasında hazırlanan 2.5 su bardağı sıcak su, kavrulan bu karışımın üzerine eklenir. Sıcak su eklendikten sonra da bir kez kaynatmak gerekir. Böylece ince bulgurun lezzetleneceği ve şişeceği sıcak su içeren sos hazırlanır.
- Diğer aşamada ise 2 su bardağı ince bulgur mümkün olduğunca büyük bir kaseye koyulur.
- Hazırlanan salça ve baharatlarla tatlandırılmış olan sıcak su, ince bulgurun üzerine dökülür. Bu aşamada ince bulgurun yumuşaması ve şişmesi için dinlenmeye ihtiyacı olur.
- Kaba aktarılan bu karışımın hava almayacak şekilde üzerinin kapanması gerekir. Bunu varsa kapak ya da geniş bir tabakla yapabilirsiniz.
- Yaklaşık 20 dakika boyunca ince bulgurun bu şekilde dinlenmesi önemlidir. Yeterli zaman geçtikten sonra bulguların şiştiği görülebilir.
- Sonrasında bulgur çatalla havalandırılıp diğer lezzet malzemeleri eklenir. Zeytinyağı, nar ekşisi, limon suyu ekleyerek kısırın lezzetlini bir hayli arttırabilirsiniz. Bütün malzemeler karıştıktan sonra tadına bakarak eksik bulduğunuz lezzetleri ilave edebilirsiniz.
- Sıra servis aşamasına geldiğinde ise hazırlanan yeşil sebzeler eklenebilir. Taze soğan, salatalık turşusu, maydanoz gibi malzemeler de kısırın içerisine konulur.
- Ayrıca bu malzemelerin ince ince doğranması kısır yapımı için önemli noktalardan biridir.
Bütün malzemelerin eklenmesiyle zeytinyağlı kısır hazır olur. Marul yaprakları, dilimlenmiş domates, ve hazırladığınız limon dilimleriyle misafirlerinize tadının yanı sıra görsel olarak da etkileyici bir kısır tabağı sunabilirsiniz. Bir kaseyi kalıpmış gibi kullanarak servis tabağına koyabilirsiniz. Böylece kısır daha biçimli durur. En üst tabakasına taze nane yaprakları da ekleyerek hem leziz hem de ferahlatıcı bir tarif ortaya çıkarabilirsiniz.
Zeytinyağlı Kısır Tarifinin Püf Noktaları
Zeytinyağlı kısır hem lezzeti hem de sağlıklı içeriğiyle sofraların ve samimi anların eşlikçilerinden biridir. Zeytinyağlı kısır hazırlarken daha enfes bir tada erişmek için küçük ancak etkili farklılıklar ortaya çıkarmak mümkündür. Zeytinyağlı kısır aynı zamanda vegan beslenme alışkanlığına sahip insanlar için de son derece uygun bir soğuk yemek türüdür. Bu açıdan farklı beslenme stillerine sahip bireyler tarafından da tüketilebilir. Şimdi ise zeytinyağlı kısır püf noktalarının ne olduğundan bahsedelim.
- Zeytinyağlı kısırın ana karakterlerinden biri kuşkusuz zeytinyağıdır. Bu nedenle zeytinyağı seçiminin incelikle yapılması önemlidir. Kısıra büyük oranda tadını veren zeytinyağının kaliteli ve hafif olması, son derece enfes bir kısır hazırlamak için önemli faktörlerden biridir.
- Şişmesi gereken ince bulgular sıcak su içerisinde bir müddet bekletilmelidir. Bu süreçte kabın üzerinin kapatılması ince bulgurların daha iyi şişmesine yardım eder.
- Zeytinyağlı kısır tarifinde kullanılacak malzemeler, yörelere ve damak tadına göre değişiklik gösterse de içerisine konulacak malzeme, taze olanlardan seçilmelidir. Böylece çok daha lezzetli bir kısır ortaya çıkarabilirsiniz. Özellikle kısırda bolca kullanılan yeşilliklerin taze seçilmesi lezzet seviyesini arttırır.
- Limon suyu ve nar ekşisini birlikte veya yalnızca birini kullanmak damak zevklerine göre değişir. Ancak her iki durumda da beğenilerinize göre kısıra ideal ekşiliği vermek mümkün olur.
- Eğer kısır beklediğinizden daha kuru olduysa zeytinyağını kontrollü bir şekilde ekleyerek kuruluğu giderme olanağınız bulunur.
- Sunum esnasında da uyabileceğiniz çeşitli püf noktaları mevcuttur. Bunlardan biri hem görsel olarak sunumu zenginleştiren hem de ferahlatan bir malzeme olan nane kullanmaktır. Taze nane yaprakları, kısır servisini estetik hale getirirken özellikle de yaz ayları için ferahlatan bir ürün olma özelliği taşır.
- Servis yaparken kısıra hem tat hem de görünüm olarak yakışacak çeşitli sebzeleri kullanabilirsiniz. Yeşil sebzeler dışında nar tanesi de kısır için lezzetli bir sunum malzemesidir. Nar taneleri, kısırın görüntüsünü zenginleştirirken lezzet anlamında da büyük bir katkı sağlar.
- Kısır malzemelerini damak tadınıza, evdeki malzemelere veya kolay ulaşabilmenize göre alternatifleriyle değiştirebilirsiniz. Bu malzemeler arasında nar ekşisi yerine sumak ekşisi ya da nar suyu kullanmak sayılabilir. Limon suyunuz yoksa limon tuzunu su ile karıştırarak benzer bir aromaya erişebilirsiniz. Pul biber yerine daha aromatik isot veya kırmızı toz biber ilavesi yapabilirsiniz.
Zeytinyağlı kısır tarifinin etkili elemanlarından olan zeytinyağını doğru seçmek, lezzeti bambaşka bir seviyeye taşır. Siz de kısırınızın lezzetine lezzet katacak olan kaliteli zeytinyağlarına Oleamea’dan ulaşabilir, ailenize veya misafirlerinize sunacağınız kısır tariflerini hemen deneyebilirsiniz.