Damakta iz bırakan kaliteli bir zeytinyağı için belli başlı unsurları göz önünde bulundurmak gerekiyor. İşte tam bu noktada duyusal analiz devreye giriyor. Zeytinyağının kalitesini ve tadını çözümlemek için yapılan tadım testleri, mutfaklara üstün lezzetli zeytinyağının girmesine olanak tanıyor. Peki, zeytinyağı tadımı nasıl yapılır? Birlikte keşfedelim!
Zeytinyağı, asırlardır mutfakların daimi üyesi. Rengi, kokusu ve tabii ki tadıyla pek çok yönden ayırt edici özelliklere sahip olan zeytinyağı, günümüzde çeşitli testlere tabi tutuluyor. Bu testler arasında ise duyusal analiz yani zeytinyağı tadımı öne çıkıyor. Duyusal analiz, zeytinyağının kendisine özgü karakterini koklama ve tatma yöntemiyle ölçen ve çözümleyen bir yöntem olarak kabul ediliyor. Öyle ki bu analiz zeytinyağının kalitesini ortaya koyma noktasında başarılı sonuçları beraberinde getiriyor.
Zeytinyağı tadımı sadece bir lezzet deneyimi değil. Bu süreç aynı zamanda bu değerli yağın üretimi ve çeşitleri hakkında bilgi edinme şansı da sunuyor. Bazı ipuçlarına dikkat ederek kaliteli zeytinyağını bulabilir, kendi damak zevkinize uygun zeytinyağı çeşitlerini keşfedebilirsiniz. Öyleyse zeytinyağı tadımı nasıl yapılır ve zeytinyağı tadımı ile ilgili bilinmesi gerekenler nelerdir öğrenmeye ne dersiniz? Hadi, okumaya devam edin!
1. Zeytinyağı Tadımı için Hazırlık Aşaması
Tahmin edersiniz ki zeytinyağı tadımı yüzeysel bir uygulama değil. Zeytinyağını en doğru şekilde tatmak ve analizini yapabilmek için öncelikle bazı hazırlık aşamalarını tamamlamak gerekiyor. Zira insan duyularının bir araç olarak kullanıldığı zeytinyağı tadım sürecinde, duyuları etkileyecek pek çok dış etkenin ortadan kaldırılması önem taşıyor. Hazırlık aşamasını doğru kurgulamak ise zeytinyağının karakteristik özelliklerini belirlemeyi çok daha kolay hale getiriyor. Bu sayede kusursuz bir zeytinyağı tadım testi yapılabiliyor. İşte zeytinyağı tadımı yapmadan önce dikkat edilmesi gerekenler:
1.1. Yarı Tok Olmak ve Tadımdan En Az Yarım Saat Önce Hiçbir Şey Tüketmemek
Zeytinyağı tadımı yaparken hem midenin hem de damağın buna hazır olması gerekiyor. Tabii ki bunun önemli bir nedeni var. Bazı zeytinyağları tüketimden sonra midede ekşime veya yanma gibi sorunlara sebebiyet verebiliyor. Bu gibi sorunlara davetiye çıkaran bir zeytinyağının ise kaliteli içeriğe sahip olmadığı aşikâr oluyor. Dolayısıyla tadımdan önce yarı tok olmak, zeytinyağının midede ne gibi sonuçlar doğurabileceğini görmeyi kolaylaştırabiliyor.
1.2. Sigara, Parfüm Kokusu vb. Faktörlerden Uzaklaşmak
Zeytinyağının duyusal analizinde koku unsuruna da dikkat etmek gerekiyor. Zeytinyağının kendisine has kokusunu en doğru şekilde alabilmek için çevrenizde yağın kokusunu bastıracak herhangi bir yabancı kokunun bulunmamasına özen göstermelisiniz.
1.3. Ortam Sıcaklığını İdealize Etmek
Zeytinyağı tadımında ortamın ideal sıcaklıkta olması da büyük önem taşıyor. Aksi halde buzdolabından çıkarılmış veya sıcak zeytinyağının tadını ve kokusunu almak biraz daha zor olabiliyor. Bu noktada ortam sıcaklığını idealize ederek zeytinyağının özelliklerini maksimum düzeyde algılamak mümkün. Zeytinyağı tadımı için ortam sıcaklığının 25 derece olması ideal kabul ediliyor.
2. İlk Adım: Şişeden Bardağa Aktarma
Zeytinyağını tatmak için ilk adımda şişedeki yağın koni şeklindeki kahverengi veya mavi renkli bir bardağa alınması gerekiyor. Zeytinyağını bardağa bir ya da iki yudum olacak kadar aktarmak, ikinci adımdan verim almak için oldukça önemli. Bu aşamada bardağa koyduktan sonra zeytinyağının kokusunun dağılmaması için üzerinin kapatılması ve tadım yapılana kadar kapalı kalması gerekiyor.
3. İkinci Adım: Bardaktan Koklama
Zeytinyağı analizinde ikinci adım olan koklama aşaması için bardağı üzerini açmadan avuç içinizde biraz ısıtmalı ve yağı hafif hareketlerle sallamalısınız. Bu, zeytinyağı aromasının daha açık bir şekilde algılanmasına yardımcı oluyor. Isıtma ve sallama işleminden hemen sonra bardağın üzerini açarak zeytinyağını koklayabilirsiniz. Bu aşamada burnunuzdan derin bir nefes alarak yağın kokusunu içinize çekmelisiniz. Aldığınız koku yağın aromasının güçlü mü yoksa hafif mi olduğunu çözümlemek için size ipucu verecek.
Zeytinyağını koklarken taze meyve ve çimen kokusu alıp almadığınıza dikkat etmelisiniz. Zira gerçek zeytinyağı aroması bu kokuları içerisinde saklıyor. Bu noktada dilerseniz Zeytinyağı Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar Nelerdir? isimli içeriğimize göz atarak zeytinyağının diğer özellikleri hakkında da en doğru bilgilere ulaşabilirsiniz.
4. Üçüncü Adım: Yudumlama
Zeytinyağı tadımının en önemli adımlarından biri olan yudumlama büyük bir özen gerektiriyor. Yudumlama aşamasında tadı algılamak için zeytinyağından bir yudum almanız ve yutmadan bir süre dilinizin üzerinde ve damağınızda dağılmasına izin vermeniz gerekiyor. Yağın tadını tümüyle ağzınızda hissettikten sonra yudumunuzu gırtlağınıza gönderebilirsiniz. Yavaşça yutmaya özen gösterdiğinizde zeytinyağının yalnızca aromasını değil, yoğunluğunu ve yakıcılık oranını da anlamanız mümkün.
5. Zeytinyağı Tadımında Olumlu Duyusal Özellikler Nelerdir?
Zeytinyağı tadımının ardından yağın analinizi yapmak için yağın olumlu ve olumsuz özelliklerini göz önünde bulundurmak gerekiyor. Kaliteli bir zeytinyağında mutlaka bazı pozitif özellikler aranıyor. Zeytinyağı tadımında olumlu duyusal özellikler şu şekilde:
5.1. Taze Meyve Tadı
Kaliteli zeytinyağı meyvemsi notalara sahip oluyor. Yeşil elma, domates yaprağı veya badem gibi taze meyve notalarının yanı sıra çimen ve yeşillik kokuları da yağın karakterinde bulunuyor. Dolayısıyla duyusal analiz yaparken hem kokuda hem de tatta taze meyve aromasını aramak doğru bir hamle oluyor.
5.2. Hafif Acımsı ve Keskin Bir Lezzet
Zeytinyağı neden acı olur, yemeklerine zeytinyağı ekleyen pek çok kişinin yanıtını merak ettiği bir soru. Yağın türü ve üretim koşullarına göre değişen acılık oranı, aslında zeytinyağının doğal aromasını oluşturuyor. Zeytinyağının hafif acımsı ve keskin bir tada sahip olması hem lezzeti hem de kalitesi noktasında büyük önem taşıyor. Eğer zeytinyağı tadımınızda hafif acı ve keskin bir tat aldıysanız, saf bir yağın tadına bakmış olmanız muhtemel.
5.3. Boğazda Yakıcılık
Zeytinyağının boğazda yakıcı bir his oluşturması olumlu duyusal özelliklerden biri sayılıyor. Zeytinyağını yuttuktan hemen sonra boğazınızın hafifçe ısındığını hissedebilirsiniz. Bu zeytinyağının çoğunlukla yakıcılığıyla ilgili bir durum olarak kabul ediliyor.
5.4. Tadım Sonrası Dilde Hafif Burukluk
Zeytinyağının pozitif özelliklerinden biri olan dilde hafif burukluk hissi, yağın kaliteli olduğunun göstergeleri arasında yer alıyor. Eğer zeytinyağını yuttuktan sonra dilinizde hafif burukluk hissederseniz, bunun iyi bir özellik olduğunu bilmelisiniz.
6. Zeytinyağı Tadımında Olumsuz Duyusal Özellikler Nelerdir?
Zeytinyağı tadımında kaliteli olmayan ve lezzet bakımından yetersiz olan yağlarla karşılaşılabiliyor. Bu yağlar kendisini çoğunlukla birkaç olumsuz duyusal özellikle belli ediyor. Duyusal değerlendirmede negatif sonuç alan zeytinyağlarının belirgin özelliklerini aşağıda bulabilirsiniz:
6.1. İstenmeyen Kokular
Zeytinyağının kalitesini neler etkiler merak ediyorsanız, istenmeyen kokuların kalite konusunda son derece belirleyici bir unsur olduğunu söyleyebiliriz. Zeytinyağı tadımında yağda küf, sirke, odun veya makine yağını andıran kokular algıladıysanız kalitesiz bir zeytinyağı tattığınızdan bahsedilebilir.
6.2. Hiç Yakıcılık ve Burukluk Olmaması
Kaliteli bir zeytinyağı özellikle boğazda yakıcılık ve dilde hafif burukluk hissettiriyor. Zeytinyağında bu unsurların bulunmaması, duyusal analizin olumsuz sonuçlanmasına yol açıyor.
6.3. Yakıcılığın Midede de Devam Etmesi
Saf ve natürel bir zeytinyağı yalnızca boğaz veya gırtlak bölgesinde hafif yakıcılık gösteriyor. Eğer yakıcılık midede de devam ediyorsa bunu yağın olumsuz duyusal özelliği olarak kabul etmek mümkün oluyor.
Siz de kaliteli zeytinyağının eşsiz tadı ve aromasıyla yemeklerinize leziz bir hikaye eklemeye ne dersiniz? Hadi, Oleamea zeytinyağı çeşitleri arasından damak zevkinize ve tüketim alışkanlıklarınıza uygun alternatifi hemen seçin ve vakit kaybetmeden siparişinizi oluşturun!
Zeytinyağı yemeklere verdiği lezzet ve sağlık açısından faydaları nedeni ile en çok tüketilen yağların başında bulunuyor. Özellikle doğal zeytinyağı daha lezzetli ve şifa kaynağı olarak kabul ediliyor. Bu nedenle de, tüketilecek zeytinyağının doğal yollarla elde edilmiş olması önem arz ediyor.
Tüketiciler, zeytinyağı alırken tadım testi yaparak, zeytinyağının kalitesi hakkında bilgi sahibi olabiliyorlar. Bunun için de, tadım testinin nasıl yapılacağının bilinmesi gerekiyor.
Zeytinyağı Tadımı Nasıl Yapılmalı?
Zeytinyağı tadımı yapılırken, içerisindeki aromaların kokusunu alabilmek ve kalitesini anlayabilmek için yapılması gereken bazı hususlar bulunmaktadır.
Bunlar şu şekilde sıralanmaktadır;
- Bir yemek kaşığı kadar zeytinyağı, şarap kadehine veya ağzına doğru daralan bardağa konur,
- Bardağın ağzı kapatılarak, aromasının ortaya çıkması için dairevi biçimde çalkalanır,
- Çalkaladıktan sonra, bardağın ağzı açılıp hemen koklanır. Böylece zeytinyağının aroması test edilebilir,
- Daha sonra zeytinyağı, ağız içine alınarak yuvarlanır ve ağza hava alınarak yutulur,
- Gerçek zeytinyağı, dilde ve genizde hafif bir yanma hissi oluşturur. Yanma hissi mideye kadar devam ediyorsa, saf zeytinyağı olmadığına işaret etmektedir.
- Zeytinyağı tadım testinde elde edilen veriler, zeytinyağının kalitesini göstermektedir. Bunun içinde test esnasında alınan kokular ve duyulan hisler detaylı olarak değerlendirilmelidir.
Nelere Dikkat Edilmeli?
Zeytinyağı tadım testi yapılırken, üç şeye dikkat edilmelidir. Bunlardan birincisi yoğunluğudur. İyi bir zeytinyağının sudan çok daha yoğun olması gerekmektedir. İkinci husus ise aromasıdır, zeytinyağının aromasının meyvemsi olması, kaliteli olduğunu gösterir. Üçüncü husus ise yakıcılık özelliğidir, kaliteli zeytinyağı dilin orta kısmı ile boğaz bölgesinde rahatsız etmeyen bir yanma oluşturur. Burada önemli olan husus ise bu yanmanın boğazda kalması ve daha ileri gitmemesidir.
Zeytinyağı Tadımında Aroma ile İlgili Olumlu Özellikler Nelerdir?
Zeytinyağı tadım testinde, zeytinyağının aroması ile ilgili meyvemsi olması, yakıcılığı ve acılığı olumlu özellikler olarak kabul edilir. Zeytinyağının yeşil meyve aromasına sahip olması, yeşil ve taze zeytinden üretildiğini gösterir. Olgun meyve aroması ise, taze ama olgun zeytinden üretildiğini göstermektedir. Acılığı ve yakıcılığı ise, taze ve henüz siyahlaşmamış zeytinden üretildiğini gösterir. Olumsuz özelliklerin başında ise salatalık, yanık yağ, ıslak odun, metalik, şarap veya sirkemsi, küf ve samansı gibi rahatsız edici kokuların olmasıdır.
Diğer Hususlar
Zeytinyağı alırken yaptırılan tadım testleri, genellikle dolum yapılan büyük depolardan gerçekleşmektedir. Bu da alınacak zeytinyağının kalitesini göstermemektedir. Bunun için mutlaka satın alınacak şişe veya bidondan tadım testinin yapılması lazımdır. Tadım yaptırılan ortam sıcaklığının 25 derece, zeytinyağının ise 28 derece civarında olması aromaların tam olarak anlaşılması açısından önemlidir. Tadım yapacak kişinin sigara veya kahve içmemiş olması (tadımdan yarım saat öncesine kadar) ve parfüm kullanmaması da çok önemlidir. tadım sabah saatlerinde ve yarı tok iken yapılmalıdır. Gün içinde en fazla iki tadım yapılmalı ve tadımlar arasında su içilmeli veya bir dilim elma yenmelidir.
